'Mijn gedachten gingen terug naar lang geleden, toen ik zelf nog een kind was met een andere taal en cultuur dat niettemin in Nederland op de lagere school moest. Het was in 1938, dus nog vóór de oor- log. Mijn broertje, zusje en ik kwamen met een omweg over Engeland uit Duitsland gevlucht. Er waren ineens erg veel van dergelijke kinderen en de overheid had er een Overgangscursus voor ingesteld. Die cursus duurde twee maanden, daarna werd je ingedeeld in de klasse waar ze je geschikt voor vonden: ik kwam in de derde, mijn broer en zusje in de eerste klas, wat geheel in overeenstemming was met mijn ideeën over onze hiërachie. (Ik was de oudste, zij waren anderhalf jaar kleiner.) Zij hebben nog lezen geleerd met het leesplankje, ik kon al lezen. In Duits en Engels natuurlijk en daar kwam nu een derde taal bij. Kinderen vinden dat heel gewoon."